Najważniejsze wideo w ezg24
 
Duża akcja policji w Łódzkiem. Zatrzymano blisko 100 przestępców!

Duża akcja policji w Łódzkiem. Zatrzymano blisko 100 przestępców!

Liczba osób, które zobaczyły to wideo101 711 wyświetlenia
 
Strażacy uratowali psa, który wpadł do 15-metrowej studni

Strażacy uratowali psa, który wpadł do 15-metrowej studni

Liczba osób, które zobaczyły to wideo45 846 wyświetlenia
 
Wielki Turniej Piłki Siatkowej w Łęczycy

Wielki Turniej Piłki Siatkowej w Łęczycy

Liczba osób, które zobaczyły to wideo28 309 wyświetlenia
 
"Adwentowy kalendarz życzliwości i pozytywnego myślenia"

"Adwentowy kalendarz życzliwości i pozytywnego myślenia"

Liczba osób, które zobaczyły to wideo80 211 wyświetlenia
 
W Zgierzu odbyła się gala sportów walki federacji Gunners Fight Night

W Zgierzu odbyła się gala sportów walki federacji Gunners Fight Night

Liczba osób, które zobaczyły to wideo66 150 wyświetlenia
 
Wielki sukces polskich strażaków w Holandii! Zdobyli złoto i brąz Mistrzostw Świata

Wielki sukces polskich strażaków w Holandii! Zdobyli złoto i brąz Mistrzostw Świata

Liczba osób, które zobaczyły to wideo87 526 wyświetlenia
 
Sędzia Anna Maria Wesołowska w Ozorkowie

Sędzia Anna Maria Wesołowska w Ozorkowie

Liczba osób, które zobaczyły to wideo32 998 wyświetlenia
 
Otwarcie sezonu morsowania w Lisowicach

Otwarcie sezonu morsowania w Lisowicach

Liczba osób, które zobaczyły to wideo32 627 wyświetlenia
 
Niezwykłe znaleziska podczas przebudowy ulic. Wszystkie przedmioty trafiły do...

Niezwykłe znaleziska podczas przebudowy ulic. Wszystkie przedmioty trafiły do...

Liczba osób, które zobaczyły to wideo141 482 wyświetlenia
 
Budżet Obywatelski Miasta Ozorków

Budżet Obywatelski Miasta Ozorków

Liczba osób, które zobaczyły to wideo15 552 wyświetlenia
 
W Gałkówku odbyła się rekonstrukcja walk Powstania Styczniowego

W Gałkówku odbyła się rekonstrukcja walk Powstania Styczniowego

Liczba osób, które zobaczyły to wideo18 242 wyświetlenia
 
100-lecie przyznania Władysławowi Reymontowi Literackiej Nagrody Nobla

100-lecie przyznania Władysławowi Reymontowi Literackiej Nagrody Nobla

Liczba osób, które zobaczyły to wideo24 657 wyświetlenia
 
W Tumie wręczono kolejne Nagrody im. Benedykta Polaka

W Tumie wręczono kolejne Nagrody im. Benedykta Polaka

Liczba osób, które zobaczyły to wideo57 863 wyświetlenia
 
Sportowe emocje w Szkole Podstawowej w Gałkowie Dużym sięgały zenitu

Sportowe emocje w Szkole Podstawowej w Gałkowie Dużym sięgały zenitu

Liczba osób, które zobaczyły to wideo21 636 wyświetlenia
 
47. Skierniewickie Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw

47. Skierniewickie Święto Kwiatów, Owoców i Warzyw

Liczba osób, które zobaczyły to wideo46 505 wyświetlenia
 
Zapraszamy na Dożynki Powiatu Poddębickiego

Zapraszamy na Dożynki Powiatu Poddębickiego

Liczba osób, które zobaczyły to wideo30 005 wyświetlenia
 
Dożynki Gminy Daszyna

Dożynki Gminy Daszyna

Liczba osób, które zobaczyły to wideo254 299 wyświetlenia
 
Dożynki Wojewódzkie 2024 w Spale

Dożynki Wojewódzkie 2024 w Spale

Liczba osób, które zobaczyły to wideo254 844 wyświetlenia
 
Święto Wojska Polskiego w Ozorkowie

Święto Wojska Polskiego w Ozorkowie

Liczba osób, które zobaczyły to wideo22 240 wyświetlenia
 
Trwa Centralny Zlot Turystów Kolarzy PTTK

Trwa Centralny Zlot Turystów Kolarzy PTTK

Liczba osób, które zobaczyły to wideo27 958 wyświetlenia
 
Gmina Stryków buduje CRS za 166 milionów złotych

Gmina Stryków buduje CRS za 166 milionów złotych

Liczba osób, które zobaczyły to wideo17 123 wyświetlenia

Historia wigilijnego opłatka: Dzielimy się nim od setek lat! Co symbolizuje i dlaczego jest tak ważny na świątecznym stole?

christmas-eve-3882574_1280
Pixabay

Spożywamy go raz do roku i chyba nikt nie wyobraża sobie bez niego wigilijnej wieczerzy, bo jest jednym z jej najważniejszych symboli. Mowa oczywiście o opłatku. Cieniutki, biały płatek chlebowy od setek lat wypiekany jest tylko z białej mąki i wody, nie zawiera żadnych dodatków. Obecność i dzielenie się wigilijnym opłatkiem ma zapewnić rodzinie spokój, dostatek i błogosławieństwo boże, oraz chronić domostwo przed kataklizmami, klęskami żywiołowymi lub innymi nieszczęściami. Skąd wziął się ten zwyczaj? 

Nazwa opłatek pochodzi od łacińskiego słowa oblatum, które oznacza „dar ofiarny". A sama tradycja łamania się nim zrodziła się wśród pierwszych chrześcijan, ale wówczas zwyczaj ten miał nieco inny wymiar i nie był związany z Bożym Narodzeniem. Podczas tak zwanych eulogii dzielono się i święcono chleb. Jego kawałki trafiały także do chorych lub członków rodziny, którzy nie mogli wziąć udziału w nabożeństwie. Obrzęd ten symbolizował komunię duchową członków wspólnoty. Z czasem zaczęto używać cienkich płytek chlebowych z przaśnego ciasta.

W czasach średniowiecza płytki, które nie zostały wykorzystane w obrzędach religijnych były rozdawane wiernym, by w święto Bożego Narodzenia dzielili się nimi i spożywali na znak braterstwa i przynależności do wspólnoty chrześcijańskiej. Samego chleba przaśnego używano w czasach Karola Wielkiego w ofiarnych obrzędach religijnych. Około X-XI wieku w misteriach religijnych pieczywo przaśne było zastąpione surogatami chlebów o łacińskiej nazwie „nebula", czyli mgiełka.

- Nebule przyjęły się w kościele rzymskokatolickim i kształtem przypominają dzisiejsze opłatki. Z ich wypieków słynął klasztor Benedyktynów w Cluny. W średniowiecznej Polsce wypiekami opłatków również zajmowali się zakonnicy, ale dopiero od XV wieku wypiekać nebule nauczyli się ludzie świeccy t.j. organiści, kantorzy oraz kościelni. Opłatki pieczono w prostokątnych szczypcach żelaznych z imadłem zwanym żelazkami lub żelazami - pisze Tadeusz Mędzelowski w artykule „Chleb Anielski Chleb Boży Chleb Święty".

Zwyczaj, który dziś znamy jako dzielenie się opłatkiem jest stosunkowo młody, przyjął się w Polsce w XVIII wieku i początkowo dotyczył tylko domów szlacheckich, później rozprzestrzenił się wśród wszystkich stanów. Co ciekawe, dzielenie się opłatkiem bardzo późno poznali mieszkańcy części Pomorza i Mazur, gdzie ten obrzęd poznano dopiero w XX wieku! 

Zwyczaj dzielenia się opłatkiem w wigilię Bożego Narodzenia jest powszechny przede wszystkim w Polsce i w rodzinach polonijnych, ale spotykany także w Słowacji, Litwie, Ukrainie, Czechach czy Białorusi. 

Symbolika opłatka

Opłatek wigilijny jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości. Dzielenie się nim na początku wieczerzy wigilijnej wyraża chęć bycia razem. Ma swoją symbolikę w wymiarze nie tylko duchowym: sama materia opłatka: „chleb", podkreśla również doczesny charakter życzeń. 

- Obecność opłatka w polskim domu miała zapewnić rodzinie spokój, dostatek i błogosławieństwo boże, oraz chronić domostwo przed kataklizmami, klęskami żywiołowymi lub innymi nieszczęściami. Polskie rodziny wierzyły, że jeżeli podzielą się opłatkiem przez cały rok nie zaznają głodu i będą na tyle dostatni, że będą mogli się dzielić chlebem z innymi. Wrzucano również okruchy opłatka do studni, które miały zapewnić pijącym z niej wodę zdrowie i siłę. Opłatkiem dzielono się również ze zwierzętami. Według wierzeń opłatek ratował czworonogów przed pomorem, zarazą czy złym urokiem - zaznacza cytowany wcześniej Tadeusz Mędzelowski w artykule „Chleb Anielski Chleb Boży Chleb Święty".

Co ciekawe, niegdyś w każdym gospodarstwie były dwa rodzaje opłatków: białe przeznaczone dla ludzi i kolorowe dla zwierząt. Po wieczerzy wigilijnej gospodyni zbierała resztki potraw, dodawała do nich opłatek i zanosiła do stajni. Wierzono, że krowy, które zjedzą taki poczęstunek będą zdrowsze i dadzą więcej mleka. Znaczyło to też, że ludzie pragną pokoju z całym stworzeniem. Wierzono też, że zwierzęta, które podczas wieczerzy wigilijnej zjadły opłatek, miały o północy przemówić ludzkim głosem. Tradycja ta utrzymuje się do dzisiaj na południu Polski.

Ludowe zwyczaje i wierzenia

W polskiej tradycji ludowej istnieje wiele wierzeń związanych z opłatkami. W dawnych wiekach używano ich w medycynie ludowej do zaklęć i zabiegów medycznych. Wierzono, że mogą chronić dom od piorunów, zwierzęta domowe od wścieklizny, a okadzanie chorych zwierząt dymem z palonych opłatków miało je rzekomo leczyć. Opłatkiem obdzielano też symbolicznie dusze zmarłych, zostawiając go na dodatkowym talerzu na wigilijnym stole.