fot. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
Muzeum Regionalne im. Władysława Stanisława Reymonta to wyjątkowe miejsce, które przenosi nas w świat opisany w powieści "Chłopi". Muzeum mieści się w miejscowości, która odegrała istotną rolę w jego życiu – to tutaj spędził pewien czas, który stał się inspiracją do jednej z jego najbardziej znanych powieści, Chłopów. Zlokalizowane w budynkach dawnej manufaktury włókienniczej rodziny Winklów z końca XIX wieku, muzeum łączy w sobie historię literatury, kultury ludowej oraz przemysłu włókienniczego.
- Jest to miejsce związane z naszym noblistą - mówi Marek Kalisiak, dyrektor Muzeum Regionalnego im. Władysława Stanisława Reymonta. - Reymont nie pochodził z Mazowsza, ale przez kilka miesięcy w 1893 roku mieszkał w Lipcach Reymontowskich. To właśnie tutaj, wśród ludzi i tradycji wiejskiego życia, znalazł inspirację do stworzenia swojej powieści, która stała się literackim portretem polskiego chłopa i jego życia na przełomie XIX i XX wieku. W Lipcach i innych nieodległych wsiach, takich jak Krosnowa, Przyłęk obserwował codzienne życie, obyczaje, problemy i marzenia ludzi mieszkających na wsi, które potem znalazły odzwierciedlenie w jego książkach.
Muzeum zostało stworzone, by uczcić pamięć Reymonta i przypomnieć o jego związku z tym miejscem. Wystawy muzealne zawierają liczne pamiątki po pisarzu – jego okulary, tabakierkę listy i zdjęcia, a także przedmioty związane z jego życiem na wsi. Zwiedzający mają możliwość zapoznania się z historią powstania Chłopów i innych dzieł Reymonta, a także prześledzić historię życia i twórczości pisarza.
Reymont, choć w Lipcach spędził tylko kilka miesięcy, pracując na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, znalazł tu twórczą inspirację. Muzeum Reymonta w Lipcach Reymontowskich stało się miejscem, które nie tylko łączy przeszłość z teraźniejszością, ale i pozwala odkrywać literackie korzenie jednego z najważniejszych polskich pisarzy.
Historia miejsca
Manufaktura Winklów, założona pod koniec XIX wieku, specjalizowała się w przetwarzaniu owczej wełny, produkcji materiałów na łowickie pasiaki oraz wyrobie wełnianych swetrów, skarpet i rękawic. Pełną produkcję prowadzono do 1950 roku, a farbowanie kontynuowano aż do 1974 roku.
- Założycielem manufaktury był Ludwik Winkiel, przędzalnik z doświadczeniem zdobytym w zakładach w Łodzi i Brzezinach. W 1889 roku w Lipcach uruchomił zgrzeblarnię i przędzalnię wełny. Syn Ludwika, Jan Winkiel, po powrocie z wojska w 1920 roku, zaangażował się w działalność ojca, jednocześnie ucząc się farbiarstwa m.in. w Skierniewicach. W 1928 roku przeniósł zakład do nowego budynku, rozszerzając działalność o dziewiarnię i tkalnię. W dziewiarni produkowano m.in. swetry, pończochy, skarpety i rękawiczki, natomiast w tkalni powstawały materiały na łowickie pasiaki, kilimy, narzuty, chodniki oraz krajki harcerskie – mówi dyrektor Kalisiak.
Manufaktura funkcjonowała do 1974 roku, a jej zachowane budynki i urządzenia stanowią obecnie unikatowy przykład dawnego obiektu przemysłowego wsi polskiej. Od 1989 roku w jej pomieszczeniach mieści się Muzeum Regionalne im. Władysława Stanisława Reymonta, prezentujące m.in. oryginalne maszyny i urządzenia produkcyjne z XIX i XX wieku.
- Nasze muzeum to jedyny taki obiekt włókienniczy w Polsce, z zachowaną kompletną linią technologiczną. Wszystkie maszyny i urządzenia są sprawne i w planach muzeum jest ponowne uruchomienie krosien tkackich – podkreśla dyrektor obiektu.
Muzeum prezentuje również bogaty zbiór eksponatów związanych z kulturą ludową, w tym tradycyjne stroje noszone przez mieszkańców Lipiec oraz charakterystyczne dla regionu tkaniny i hafty. Szczególną wartość mają zachowane stroje odświętne z początku XX wieku, a także unikatowy wieniec ślubny z 1924 roku. W izbie chłopskiej można zobaczyć oryginalne meble i wyposażenie wnętrz – drewniane łóżka, rzeźbione skrzynie na ubrania, stół z ławami oraz tradycyjną zastawę stołową. Życie codzienne dawnych mieszkańców Lipiec odzwierciedlają również narzędzia rolnicze, takie jak drewniane pługi, sierpy, cepy do młócenia zboża czy cebrzyki do prania.
Zagroda ludowa
Na terenie przyległym do muzeum znajduje się Zagroda Ludowa. Jest to skansen składający się z przeniesionych z okolicznych miejscowości ponad 100-letnich budynków, takich jak chałupy, obora, stodoła i spichlerz. Wnętrza chałup zostały wyposażone w oryginalne meble i sprzęty, oddając atmosferę dawnej wsi. Tuż obok umieszczono figurkę Matki Boskiej Lipieckiej. Na teren Zagrody Ludowej przeniesiono budynki dawnego budownictwa zagrodowego. Odtworzono dwa budynki mieszkalne - chałupy, budynek gospodarczy - oborę, stodołę oraz spichrz. Obecnie w zagrodzie trwają szeroko zakrojone prace, które mają zabezpieczyć obiekty na kolejne lata.
Rok Reymonta
W 2025 roku obchodzimy Rok Władysława Stanisława Reymonta, upamiętniający 100. rocznicę śmierci pisarza, który w 1924 roku, czyli 101 lat temu, został laureatem Literackiej Nagrody Nobla za powieść "Chłopi". Z tej okazji w muzeum planowane są liczne wydarzenia kulturalne i edukacyjne, mające na celu przybliżenie twórczości Reymonta oraz ukazanie jego wpływu na literaturę i kulturę polską. Obchody te stanowią doskonałą okazję do odwiedzenia Lipiec Reymontowskich i zanurzenia się w świecie opisanym przez noblistę.
źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
